Wotum marszałka Stanisława Lubomirskiego w Szczepanowie. Problematyka fundacji, formy i autorstwa kościoła św. Stanisława

Artykuł został poświęcony nigdy dotychczas niepoddanemu głębszej refleksji badawczej kościołowi św. Stanisława w Szczepanowie nieopodal Brzeska Małopolsce. O ile nazwa miejscowości jest szeroko znana, wszak właśnie z niej się wywodził ów kanonizowany biskup krakowski Stanisław (około 1030-1079), który po swej męczeńskiej śmierci ręki króla Bolesława II Szczodrego 1042-1081), stał jednym najważniejszych patronów Królestwa Polskiego, o tyle zachowana nim do naszych czasów osiemnastowieczna świątynia, która wedle tradycji stanęła na miejscu jego domu rodzinnego, pozostaje właściwie nieznana. Jest niewielka, złożona prostokątnej nawy salowym charakterze i takiegoż nieco od węższego prezbiterium. Cały wizualny efekt koncentruje zamykającej długą perspektywę fasadzie, odznaczającej wykwintną stylistyką klasycystyczną wyraźny sposób nawiązującej kształtu łuku triumfalnego. Na elewacji znalazły dwie tablice łacińskimi inskrypcjami informującymi akcie fundacji herb Szreniawa, którym pieczętował ród Lubomirskich. Podejmowane rozważania skoncentrowane zostały trzech zasadniczych kwestiach: wyjaśnieniu przyczyn dokonanej fundacji, przeanalizowaniu architektonicznej formy świątyni oraz zidentyfikowaniu domniemanego autora projektu.
 Rekapitulując podjęte badania nad kościołem Szczepanowie, należy wypunktować przede wszystkim trzy zasadnicze wnioski. Murowana świątynia była osobistym wotum, złożonym przez Lubomirskiego (1722-1783), marszałka wielkiego koronnego, własnemu patronowi- -imiennikowi nadziei niebiańskiego orędownictwa trudnych chwilach postępującej nieuleczalnej choroby obawy przed zbliżającą śmiercią; fundator zmarł suchoty niespełna dwa lata zadysponowaniu woli. Inwestycja budowlana uczyniona 1781 roku zaowocowała realizacją wprawdzie niewielkiej, lecz nowocześnie rozwiązanej pod względem funkcjonalnym wyróżniającej zaawansowaną stylistyką, co owym czasie było Rzeczypospolitej jeszcze ewenementem, zwłaszcza terenie Małopolski. Projektantem tego anonimowego dzieła niewątpliwie był działający środowisku warszawskim architekt Zawadzki (1743-1806), wychowanek rzymskiej Akademii Łukasza. Przemawiają za tym – wskazane omówione artykule analogie formalne innymi realizowanymi przezeń współcześnie obiektami sakralnymi Mazowszu: parafialnym Nowym Dworze (1780) należącym gwardii pieszej koronnej Warszawie (1781).